Bảng lipid là gì? Ý nghĩa của bộ xét nghiệm mỡ máu?

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, bệnh tim — một thuật ngữ thường được luân phiên dùng với bệnh lý tim mạch — là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Mỹ với tỷ lệ là một trên bốn. Ước tính chỉ riêng ở nước Mỹ, có 70 triệu người bị các vấn đề liên quan đến tim, gồm có cục máu đông, tắc nghẽn động mạch, đau tim và đột quỵ. Các yếu tố nguy cơ của những tình trạng này bao gồm cholesterol và triglyceride cao, cũng như một số protein và axit amin có nồng độ tăng cao trong máu. Các “dấu sinh học” của bệnh tim tạo nên bảng lipid, còn được gọi là xét nghiệm cholesterol hoặc hồ sơ lipid, trong một xét nghiệm máu tiêu chuẩn. Vì vây, việc xét nghiệm máu thường xuyên rất cần thiết khi điều trị và, quan trọng hơn là, ngăn ngừa bệnh tim.

Lipid, một nhóm gồm triglyceride và cholesterol, là những chất béo được tìm thấy trong máu. Triglyceride có thể bắt nguồn từ chất béo trong chế độ ăn, nhưng chúng cũng được sản xuất bởi gan khi tiêu thụ quá nhiều đường hoặc rượu. Cholesterol là một chất dạng sáp và là đơn vị cơ bản cấu thành các hormone như testosterone, estrogen, progesterone, vitamin D và cortisol.

Trên hồ sơ lipid, cholesterol được chia thành cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng cao (HDL), hay cholesterol “tốt”, và lipoprotein tỷ tọng thấp (LDL), hay cholesterol “xấu”. Cùng với Triglycerid, những chất này tạo thành bảng lipid, và được đo chủ yếu để kiểm tra bệnh tim và hội chứng chuyển hóa (MeS). Hội chứng chuyển hóa là một bệnh đặc trưng bởi huyết áp cao ở ngưỡng giới hạn, kháng insulin và tăng lipid hoặc rối loạn lipid máu – một tình trạng có tỷ lệ cholesterol và triglyceride không tốt, mặc dù không nhất thiết là nồng độ tăng cao. Các triệu chứng khác bao gồm tăng cân, đặc biệt là ở vùng bụng, và giá trị cao của chỉ số khối cơ thể(BMI) – là phép đo mức độ thích hợp giữa trọng lượng cơ thể với chiểu cao của một người. Ở Mỹ, một phần ba số người trưởng thành trên 50 tuổi có nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa. Bởi vì hội chứng chuyển hóa là một dấu hiệu không thể bỏ qua của nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường, do vậy nó phải được nhận biết càng sớm càng tốt. Bảng lipid là một công cụ chẩn đoán chính để xác định hội chứng chuyển hóa; phát hiện sớm cho phép chúng ta có can thiệp y tế kịp thời.

Ngoài triglyceride, HDL, LDL và cholesterol toàn phần, homocysteine — một sản phẩm phụ của axit amin — và protein phán ứng C (CRP) cũng là những dấu hiệu của nguy cơ tim mạch khi nồng độ trở nên quá cao. Mặc dù hai dấu sinh học này không bao gồm trong xét nghiệm máu cơ bản, nhưng chúng được đo khi cần tiến hành xét nghiệm máu toàn diện hơn để chẩn đoán bệnh. Bạn có thể tìm thêm thông tin về homocysteine và CRP trong các bài viết sau.

Trong các các bài viết tiếp theo, phạm vi tham khảo được cung cấp cho mỗi chỉ số xét nghiệm của hồ sơ lipid. Tuy nhiên, nhớ rằng “binh thường” không có nghĩa là lý tưởng. Đây là lý do một giá trị mục tiêu, hoặc tối ưu, cũng được đưa ra. Những con số tối ưu này có thể thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố cá nhân, bao gồm cân nặng và tình trạng thể chất, di truyền, sự có mặt của gốc tự do và quá trình viêm trong cơ thể, sự mất cân hằng hormone và các bệnh lý đã tồn tại như bệnh tiểu đường và các vấn để vể gan. Các yếu tố này cần được tính đến khi lập kế hoạch điều trị, có thể bao gồm thuốc giảm lipid hoặc giảm cholesterol, bổ sung dinh dưỡng và điểu chỉnh lối sống liên quan đến chế độ ăn uống, tập thể dục và các thói quen lành mạnh khác.

Thông tin trong bài viết này không nhằm mục đích thay thế lời khuyên của bác sĩ. Nếu bạn lo lắng về bất kỳ tình trạng nào được để cập trong các bài viết sau, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Mẹo hữu ích

Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyến cáo rằng nam giới nên làm xét nghiệm cholesterol lần đầu trước độ tuổi 35 và nữ giới trước độ tuổi 45. Nếu kết quả bình thường, nên tiên hành các xét nghiệm theo dõi năm năm một lần.

Những người có hoặc có xu hướng di truyền bệnh tiểu đường, bệnh tim, đột quỵ, hoặc huyết áp cao nên đi xét nghiệm thường xuyên hơn.

Việc xét nghiệm máu kiểm tra Bảng lipid (Cholesterol, Triglycerid, HDL-C, LDL-C) thường xuyên là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm các rối loạn mỡ máu cũng như kiểm soát các nguy cơ về tim mạch . Nếu bạn có nhu cầu xét nghiệm bộ mỡ máu: Cholesterol, Triglycerid, HDL-C, LDL-C, hãy gọi ngay cho chúng tôi để được phục vụ tận nhà.

Tất cả các xét nghiệm được thực hiện bởi các phòng xét nghiệm đối tác uy tín như:

Bệnh viện Đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương, Đại học Y Hà Nội, Học viện quân Y, Phòng xét nghiệm di truyền y học Gentech, Trung tâm y khoa công nghệ cao Forlab, Viện công nghệ sinh học, Medlatec…